تذکر کلیه حقوق مادی و معنوی این اثر متعلق به موسسه تحقیقاتی پارس آیرو بوده و هرگونه کپی برداری از آن حتی باذکر منبع پیگرد قانونی دارد

تعادل جانبی هواپیما Lateral stability

منظور از تعادل جانبی هواپیما این است که اگر محور عرضی هواپیما در حین پرواز بدون دخالت خلبان به پایین یا به بالا منحرف گردد نیروهای ایرودینامیکی تولید شده طوری عمل کنند که هواپیما پس از یکسری نوسان به وضعیت اولیه خود برگردد

عواملی که در تعادل جانبی هواپیما موثرند عبارتند از:

1- اثر بال ها

اصولا بال ها با توجه به مساحت زیادی که دارند هنگام حرکت آن ها به طرف پایین و بالا نیروهایی تولید می کنند که سبب برگرداندن آن ها به وضعیت افقی می گردند. هرچه Aspect Ratio بال بیشتر باشد اثر بال بر تعادل جانبی هواپیما بیشتر است

2- اثر زاویه Dihedral بال

زاویه Dihedral زاویه ای است که سطح بال با سطح افق می سازد مشروط بر این که هواپیما در وضعیت افقی باشد چنان چه این زاویه بلای سطح افق باشد Positive dihadral و چنانچه زیر سطج افق باشد Negative dihadral نامیده می شود.

اصولا در هواپیما های بال پایین و مدرن امروزی (Low wing) به منظور کمک به تعادل جانبی هواپیما بال ها به صورت Positive dihedral نصب شده اند. در این نوع هواپیما ها به محض این که یک بال شروع به پایین آمدن می کند به دلیل افزایش Effective آن نیروی Lift موثر آن نسبت به بال دیگر افزایش می یابد و بال دوباره بالا می آید و درنتیجه هواپیما به حالت اول برمیگردد این اثر در مقیاس شکل زیر مشخص شده است.

شکل بالا: اثر زاویه Dihedral در تعادل جانبی

همچنین در این حالت توجه داریم که هواپیما در اثر بردار افقی Lift بال چپ می خواهد روی بال راست سر بخورد یا به اصطلاح side Slip شود و جریان هوای حاصل از این سر خوردن در نوک بال راست برایی تولید می کند که با توجه از فاصله اش از C.G هواپیما آن را به حالت اولیه بر می گرداند این جریان هوا به بدنه هواپیما نیز برخورد کرده و کمک به برگرداندن هواپیما به وضعیت اولیه می کند.

در هواپیما های بال بالا (High wing) چون بدنه با وزن زیادش در واقع از بال آویزان است لذا حالت پاندولی داشته که کمک موثری به تعادل جانبی هواپیما دارد در بعضی از این نوع هواپیما های باری بال ها با Negative dihedral نصب شده اند (مانند) که هنگام پرواز به حالت افقی در می آید

سکان عمودی هواپیما نیز در تامین تعادل جانبی هواپیما موثر است زیرا با چرخش هواپیما حول محور طولی مقابله می نماید.